Beshigida avliyolar yotgan elim

[albatros]

Sir emaski bizning bugungi mustaqilligimiz asrlar davomida xalqimizning azaliy orzusini ro'yobidir. Ammo bu ulug' nemat o'z -o'zidan qo'lga kiritilmadi. Bu yo'lda qancha - qancha bobolarimizning zahmatlari yotibdi. Xususan o'tmishga nazar tashlasak ilm fan sohasida ham ular misli ko'rilmagan yutuqlarga erishgan. Bugungi kun yoshlari esa ularning ishlarini davom ettirib o'zlari ham ko'plab yutuqlarga ega bo'lmoqdalar. Ammo shu o'rinda xalqimizning buyuk allomayu-olimlarini qilgan ishlariga, fan yo'lida chekkan mashaqqatlari-yu, yutuqlariga bir nazar tashlasak...
Demak ushbu mavzuda xalqimizning buyuk insonlarini hayoti va ijodiga nazar tashlaymiz.

[Kavsar]

Yaxshi mavzu ochibsiz. Masalan olamga ma'ruf bo'lgan hazrat Bahouddin Naqshband va u kishining asarlari haqida info qo'yib borilishini istardim, birinchi galda.

[Hero]

Alisher Navoiy
(1441-1501)

1. Alisher Navoiyning yoshligi.
Alisher Navoiy 1441- yilning 9-fevralda Amir Temurning o`g`li Shohruh Mirzo shohligi davrida Xurosonning poytaxti hisoblanmish Hirot shahrida tavallud topdi. U G`iyosiddin Kichkina oilasida dunyoga keldi. G`iyosiddin Kichkina otasi temuriylar avlodidan edi. Shuning uchun Alisher Navoiy Husayn Boyqaro bilan emakdosh bo`llgan.Aliser Navoiyning bobosi Amir Temurning farzandi Umarshayx bilan emakdosh bo`lgan ekan. Alisher Navoiyning onasi amirzoda Shaayx Abusaid Changning qizi bo`lgan, lekin uning ismi ma`lum emas. u to`rt yoshga yetganida maktabga boradi. Alisher Navoiy o`z o`qishi va odobi bilan boshqalardan ajralib turar edi. G`iyosiddin Kichkina ham o`z farzandini yaxshi o`qitish uchun va savodxon qilish uchun astoydil harakat qilardi. Buning ustiga ularning uyida ko`pgina qalam axllari to`planishib, she`rlar o`qishar, san`at haqida bahs- munozaralar o`tkazishar edi. U badiiy adabiyotga erta ixlos qo`ygan edi.Alisher Navoiy Sa’diy Sheroziyning <Guliston> va <Bo`ston> kitoblarini, ayniqsa, Farididdin Attorning <Mantiq ut- tayr>(<Qush nutqi>) asarini sevib o`qir va yod olardi. Alisherning katta tog`asi shoir Mir Said Qobuliy, kichik tog`asi shoir va mashshoq Muhammad ali G`aribiy doim u bilan birga edi. Keyinchalik Alisherning bu ikki tog`asi temuriy podshoh Abu Said tomonidan o`ldirilganida shoirimiz juda qayg`uga tushadi. Alisher Navoiy asta- sekinli bilan adabiyot ahliga yoqa boshladi .Chunki o`sha davrning ko`zga ko`ringan shoirlari unga katta e’tibor berishayotgan edi.


2. Alisher Navoiyning yigitlik yillari.
1447-1449 yillarda Alisherning oilasi Iroqning Taft shahrida istiqomat qiladi. Chunki o`sha yillarda Movarounnahrda taxt uchun kurash avjida edi. Shoirimiz Iroqda Sharafiddin Ali Yazdiy bilan uchrashadi. Alisher Navoiy Ali Yazdiyning maslahat va duolarini olib, 1449-yilda Hirotga qaytishadi. 1457-yilda G`iyosiddin Muhammad podshoh Abulqosim Bobur saroyida xizmat qiladi va u Sabzavor hokimi etib tayinlanadi. Shoirimiz esa Mashhadda o`qishini davom ettiradi. 1457-yilda Abulqosim Bobur o`ladi. So`ngra taxtga Abusaid Mirzo keladi. Husayn Boyqaro taxt uchun kurashga sho`ng`ib ketadi. Alisher esa Mashhadda o`qishini davom ettirdi. U yerda shoirimiz do`stlar orttirdi. Keksa shoir Kamol Turbatiyni aynan o`sha yerda uchratdi. Alisher 1464-yilda Hirotga qaytadi. Abu Said Alisherning ikki tog`asini o`ldirtiradi. Shoirimizning ota mulki musodara qilinadi, hatto yashab turgan uyini ham qoldirmaydi. Alisher shaharda qololmadi. Holbuki shoirning ijodi barq urgan davri edi. U Jomiydek inson bilan til topishib saboqlar oladi, mehrini qozongan edi. <Nuran mahdum> deb e’zozlanadigan mashhur shoir va olim ham siyosatdan o`zini uzoq tutar

[albatros]

Сообщение от Hero

Alisher Navoiy
(1441-1501)

1. Alisher Navoiyning yoshligi.
2. Alisher Navoiyning yigitlik yillari.
3. Alisher Navoiy davlat va jamoat arbobi.
4. Alisher Navoiyning <Xamsa> asari haqida.

So'z mulkining sultoni hazrat Mir Alisher NAvoiy haqida juda ham foydali va kerakli ma'lumotlarni yozibsiz. Bu kabi ma'lumotlar barcha -barchamizga shu jumladan oliy o'quv yurtlariga tayyorlanayotgan abituriyentlarimizga ham juda kerak bo'lgan ma'lumotlardir. Bu ma'lumotlaringiz uchun rahmat!

[Hero]

Сообщение от albatros

Bu ma'lumotlaringiz uchun rahmat!

Raxmat. "AVESTO" haqida ozgina ma'lumot bor edi shuni kirgizsam nima deysiz

[Nigora Umarova]

Сообщение от Hero

Raxmat. "AVESTO" haqida ozgina ma'lumot bor edi shuni kirgizsam nima deysiz

Imkoni bo'lsa, buyuk shaxslarimiz haqidagi o'zbek internetida mavjud bo'lmagan ma'lumotlarni joylashtirsangiz. Ma'limotlar ham u yerda, ham bu yerda uchrasa o'z qiymatini yo'qotishi mumkin.
"Avesto" haqida mana bu yerda o'qishingiz mumkin. Saytni yaratish jarayonida o'quvchim onlab ilmiy manbalardan foydalangandi.

[OmoN]

Оффтоп:

Сообщение от Nigora Umarova

Imkoni bo'lsa, buyuk shaxslarimiz haqidagi o'zbek internetida mavjud bo'lmagan ma'lumotlarni joylashtirsangiz.

Яъни мен ҳақимдаги маълумотларними

[Hero]

Alisher Navoiy
(1441-1501)

1. Alisher Navoiyning yoshligi.
Alisher Navoiy 1441- yilning 9-fevralda Amir Temurning o`g`li Shohruh Mirzo shohligi davrida Xurosonning poytaxti hisoblanmish Hirot shahrida tavallud topdi. U G`iyosiddin Kichkina oilasida dunyoga keldi. G`iyosiddin Kichkina otasi temuriylar avlodidan edi. Shuning uchun Alisher Navoiy Husayn Boyqaro bilan emakdosh bo`llgan.Aliser Navoiyning bobosi Amir Temurning farzandi Umarshayx bilan emakdosh bo`lgan ekan. Alisher Navoiyning onasi amirzoda Shaayx Abusaid Changning qizi bo`lgan, lekin uning ismi ma`lum emas. u to`rt yoshga yetganida maktabga boradi. Alisher Navoiy o`z o`qishi va odobi bilan boshqalardan ajralib turar edi. G`iyosiddin Kichkina ham o`z farzandini yaxshi o`qitish uchun va savodxon qilish uchun astoydil harakat qilardi. Buning ustiga ularning uyida ko`pgina qalam axllari to`planishib, she`rlar o`qishar, san`at haqida bahs- munozaralar o`tkazishar edi. U badiiy adabiyotga erta ixlos qo`ygan edi.Alisher Navoiy Sa’diy Sheroziyning <Guliston> va <Bo`ston> kitoblarini, ayniqsa, Farididdin Attorning <Mantiq ut- tayr>(<Qush nutqi>) asarini sevib o`qir va yod olardi. Alisherning katta tog`asi shoir Mir Said Qobuliy, kichik tog`asi shoir va mashshoq Muhammad ali G`aribiy doim u bilan birga edi. Keyinchalik Alisherning bu ikki tog`asi temuriy podshoh Abu Said tomonidan o`ldirilganida shoirimiz juda qayg`uga tushadi. Alisher Navoiy asta- sekinli bilan adabiyot ahliga yoqa boshladi .Chunki o`sha davrning ko`zga ko`ringan shoirlari unga katta e’tibor berishayotgan edi.

[Hero]

2. Alisher Navoiyning yigitlik yillari.
1447-1449 yillarda Alisherning oilasi Iroqning Taft shahrida istiqomat qiladi. Chunki o`sha yillarda Movarounnahrda taxt uchun kurash avjida edi. Shoirimiz Iroqda Sharafiddin Ali Yazdiy bilan uchrashadi. Alisher Navoiy Ali Yazdiyning maslahat va duolarini olib, 1449-yilda Hirotga qaytishadi. 1457-yilda G`iyosiddin Muhammad podshoh Abulqosim Bobur saroyida xizmat qiladi va u Sabzavor hokimi etib tayinlanadi. Shoirimiz esa Mashhadda o`qishini davom ettiradi. 1457-yilda Abulqosim Bobur o`ladi. So`ngra taxtga Abusaid Mirzo keladi. Husayn Boyqaro taxt uchun kurashga sho`ng`ib ketadi. Alisher esa Mashhadda o`qishini davom ettirdi. U yerda shoirimiz do`stlar orttirdi. Keksa shoir Kamol Turbatiyni aynan o`sha yerda uchratdi. Alisher 1464-yilda Hirotga qaytadi. Abu Said Alisherning ikki tog`asini o`ldirtiradi. Shoirimizning ota mulki musodara qilinadi, hatto yashab turgan uyini ham qoldirmaydi. Alisher shaharda qololmadi. Holbuki shoirning ijodi barq urgan davri edi. U Jomiydek inson bilan til topishib saboqlar oladi, mehrini qozongan edi. <Nuran mahdum> deb e’zozlanadigan mashhur shoir va olim ham siyosatdan o`zini uzoq tutar edi. Alisher Paxlavon Muhammad va Sayyid Xasan bilan tanishadi. Alisher bu ikkisi haqida kitob yozadi. U Paxlavon Muhammadni <shamsul millat> (millat quyoshi)deydi. Sayyid Xasan Ardasherni esa <Bu faqir turk va sart orasida ondin tamomroq kishini ko`rmaydurmen>,-deya e`tirof etadi. Alisher shunday deb yozadi: Firdavsiy o`z <Shohnoma> sini 30 yilda yozgan bo`lsa, u o`shanday asarni 30 oyda yozishi mumkin. Nizomiy Ganjaviyning 30 yil sarflab maydonga keltirgan <Xamsa> si uning oldida 2-3 yillik ishdir. Faqat unga imkon kerak. Yurt esa notinch, odamlarda vafo yo`q. Ketaman desang etagingdan ushlaydigan umr yo`ldoshing, ketsang, ayriliqdan eziladigan do`sting bo`lmasa

[Hero]

Navoiy 60-yillarning ikkinchi yarmida Samarqandda yashadi. Uning Samarqandga kelish sababini har kim turlicha talqin qiladi. Xondamir, o`qish uchun keldi, deydi. To`g`ri u Samarqandda din xuquqshunosi va faylasuf Fazlulloh Abulays qo`lida o`qidi. Zahiriddin Muhammad Bobur uni Abusaid surgun qildi, deydi. To`gri, Abusaid Alisherga yomon munosabatda edi. Shoir dastlab Samarqandda moddiy qiyinchiliklar ichida yashadi. Keyinroq unga shahar hokimi Ahmad Xojibek rag`bat va homiylik ko`rsatadi. Nima bo`lganida ham, Samarqand uning xayotida o`chmas iz qoldirdi. Nihoyat, Samarqand o`z go`zalligi bilan ham Navoiyni maftun etdi. Shoir uni <firdavsmonand> (jannatsimon)deydi va zavollikka yuz tutmasligini istaydi. Navoiy shu yillari shoir sifatida juda katta shuhrat topa bordi. 1465-1466-yillar unin muhlislari she’rlarini to`plab, <Devon> tuzdilar. Bu kitob hozirda <Ilk devon> nomi bilan mashhurdir. 1468-yil oxirida Eronni egallash uchun bo`lgan jangda Abusaid Mirzo xalok bo`ladi. Husayn Boyqaro 1469-yilning boshida Hirotni qo`lga oladi va Samarqandga xat yo`llab, Navoiyni yoniga chaqiradi. Alisher eshitib Hirotga, do`stining oldiga yo`l oladi. Qaytgach shoir do`stining taxtga o`tirganiga atab <Hiloliya> qasidasini yozadi. Alisher Navoiy do`sti Husayn Boyqaroning taxtga chiqishini yangi oy (hilol) ga qiyos qiladi. Husayn Boyqaro uni muhrdor etib tayinlaydi. Alisher Navoiy 1469-1472- yillarda muhrdor lavozimida, 1472-1476- yillarda vazir (amir) bo`lib ishlaydi. Ilm-ma’rifat xomiysi Navoiy maktab va maorif ishlarga har doim katta e’tibor berdi. Mehnatkash xalq bolalarini o`qitish va tarbiyalash uchun va madrasalar tashkil etishni davlat oldidagi bosh masalalardan deb qaradi, ilm ahliga , muallimlarga muhabbat bilan munosabatda bo`lishga urindi va shunday bo`ldi.