Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?

[Masud Mahsudov]

Menimcha, mana shu mavzuda fikrimizni bildirayotganda, yozayotganlarimizga yaxshiroq e'tibor qilishni boshladik, toki bizdan keyingi foydalanuvchi bizning xatomizni topmasin, deya. Qaniydi, hamma foydalanuvchilar, boshqa joyda ham yozuvlariga ko'proq e'tibor qaratsalar...

[Nigora Umarova]

Сообщение от Nigora Umarova

Юкоридаги пост факат изгагина тегишли эмас.

Maestro

Ва - ва, ва-ва! Нигорахоним хато ёзибдилар! Битта ҳарф қолиб кетибди!
Ва-ва, ва-ва! Мен бу ҳарф "с"лигини ҳаммадан кўра яхшироқ биламан! Ва-ва, ва-ва! Мен энг саводли бўлсам керак! Ва-ва, ва-ва...

Оффтоп:

Постимни бошкотирма тарзида колдирган куринаман. "Керакли харфни куйиб гапнинг эгасини топинг" деган топширикни хам куйсам буларкан. Масалан, Б ни куйса биз булади, яна шунга ухшаш харфларни..

[Maestro]

Оффтоп:

Сообщение от Nigora Umarova

асалан, Б ни куйса биз булади, яна шунга ухшаш харфларни..

Бошни қотирманг ;-), гапингиз айнан бир шахсга йўналтирилган эди ;-). Унда - "қ" ни қўйса, "қиз" бўлади ;-).

[Nigora Umarova]

Сообщение от Maestro

Оффтоп:

Бошни қотирманг ;-), гапингиз айнан бир шахсга йўналтирилган эди ;-). Унда - "қ" ни қўйса, "қиз" бўлади ;-).

Тугри биринчи шахс, куплик - биз ни назарда тутгандим. Учинчи шахс бирликни эмас

[haoshen]

Сообщение от Masud Mahsudov

— Яхши,— деди қушбеги,— айтингиз-чи, қирқ кунлаб Марғилонда қолишингизнинг сабаби нима эди?
— Маълумки, ҳозир Тошканд қамал (мухосара) ҳолатидадир. Шундай вақтда Тошкандга қайтиш ўзи ақлсизлик бўлар эди.
— Қорачопончи бўлғанингиз учун,— деди истеҳзо қилиб қуш-беги,— қипчоқ оғайнилардан қўрқдингизми?
— Сўзингизга тушунолмайман,—деди кулиб Отабек.

Эскирган лексика.

Сообщение от Masud Mahsudov

Tuzalmayman, endi odam bo‘lolmayman,
Maktub yozib sabolardan yo‘llolmayman.
Jondan yaxshi ko‘ramanu ko‘rolmayman,
“Nega meni sevmading?” deb so‘rolmayman.

Шеърият. У ерда умуман кўпчилик сўзлар адабий қофия ва бошқа сайқаллар сифатида қоидадан мустасно.

Сообщение от Nigora Umarova

Yozolmayman so'zi sodda fe'l sifatida qo'llangan.

Инкор ма қўшимчаси ёзмоқ феъл ўзагига қўшилиб турганда содда феъл қаёқдан пайдо бўлсин?

Сообщение от Nigora Umarova

Yoza olmayman fe'li qo'shma fe'l hisoblanib, yoza fe'li yetakchi

Айнан хозирги замон ўзбек адабий тили қоидаларига мос. Қолганлари ё оғзаки нутқ мисоли, ё шевага хос сўзлар қаторига киради.

[Lutfillo Tursunov]

Ҳар қандай ҳолатда ҳам адабий тил қоидаларига амал қилган ҳолда фикрни ифода этиш кераклигини қўллаб-қувватлайман. Форум, чатларда биз кузатаётганимиз - шошилиб ёзиш оқибатида хатоларга йўл қўйиш, фикрни аниқ етказмаслик бора-бора одатга айланиб қолиши мумкин. Бу - тилга нисбатан ҳурматсизлик бўлади. Авваллари инсонлар бир-бирлари хатлар орқали суҳбатда бўлишган. Хатларида имкон қадар хатоликка йўл қўймасликка ҳаракат қилишган (йигит ва қиз ўртасидаги муҳаббат саводли номалар ёрдамида янада мустаҳкамланган). Ҳозир эса, хат ўрнига электрон почта, СМС каби тезкор алоқа воситаларидан кўпроқ фойданилмоқда. Жой (СМСда) ва вақт(интернет)дан ютқазмасликни кўзлаб хатоларга йўл қўйяпмиз. Лекин бу бир баҳонадан бошқа нарса эмас. Истаган киши ҳаракат қилса, тўғри ёзишни эплай олади (бироз меҳнат керак).
Албатта, форумда ҳар кимдан хато топиш мумкин. Менимча, биринчи навбатда қўпол хатолардан фориғ бўлишни ўйлаш керак. Кейинчалик бошқа камчиликларни тузатиб бориш қийин кечмайди...
Лекин "сен бу ерда кўп хато қиляпсан", деб қаттиқ танбеҳ бериш ҳам унчалик тўғри иш эмас, деб ўйлайман (Чидаб бўлмас даражадаги саводсиз "пост"лар бундан мустасно ). Йўқса, фикримни баён этаман, деб илк бор форумга кирган айрим дўстларимиз имловий хато билан ёзишдан чўчиб, қайта бу ерга "бош суқмай" қўйиши ҳам мумкин...

[OmoN]

Сообщение от haoshen

Aynan ikkinchi holda yani yoza olmayman ko'rinishida to'gri yoziladi. Kechirasizu - men filologman.

Менимча мавзу бошловчи (топистартер) бу даражада адабий тилда ёзишни талаб килмаяпти. "килолмайман", "боролмайман" деб ёзсангиз хамма тушунаверади (агар узбек тилини билса). Лекин "этвокин" (айтиб куринг), "этди" (айтди, билмаган одам ростдан хам ЭТДИ деб тушунади), "беромиман" (беролмайман ёки бера олмайман), "котвотти" (роса куляпти), "этибди" (айтибди), "бумиди" (булмайди), "уйлидиган" (уйлайдиган) каби сизлар билан ёзиш тугри эмасда.

[Masud Mahsudov]

Сообщение от haoshen

Эскирган лексика.

Шеърият. У ерда умуман кўпчилик сўзлар адабий қофия ва бошқа сайқаллар сифатида қоидадан мустасно.

Birodar...Kechirasiz, yaxshisi, filologiya sohasidagi bilimlaringizni mustahkamlashni maslahat beraman. "Eskirgan leksika", "she'riyat" bahonalari bu aniq dalil bo'la olmaydi. Hozirgi kunning yoki 60-80-yillar adabiyotlarining istalganini oling, "olmaydi" fe'li qoshilgan qo'shma fe'llarni istagancha topishingiz mumkin. Buni XATO deyishingizdan oldin, imkon qadar adabiy asarlarni ko'z yugurtirib chiqsangiz yomon bo'lmasdi. Xatoni tan olish ham mardlikka kiradi, aslida...

P.S. Hozirgina komputerda Pirimqul Qodirov, Tohir Malik kabi yozuvchilarimizning ba'zi asarlarini ko'rdim... Bir necha joyda "etolmaydi, qilolmaydi, yetolmaydi... " va shu kabi fe'llar ko'plab ishlatilgan. Demak ular ham xatoliklarga yo'l qo'ygan ekanlarda? Yo aybni muharrirlardan qidiramizmi?

[haoshen]

Сообщение от Masud Mahsudov

Birodar...Kechirasiz, yaxshisi, filologiya sohasidagi bilimlaringizni mustahkamlashni maslahat beraman. "Eskirgan leksika", "she'riyat" bahonalari bu aniq dalil bo'la olmaydi. Hozirgi kunning yoki 60-80-yillar adabiyotlarining istalganini oling, "olmaydi" fe'li qoshilgan qo'shma fe'llarni istagancha topishingiz mumkin. Buni XATO deyishingizdan oldin, imkon qadar adabiy asarlarni ko'z yugurtirib chiqsangiz yomon bo'lmasdi. Xatoni tan olish ham mardlikka kiradi, aslida...

Кечирасиз мулла ака, бироқ мен айнан ўзбек адабий тили хақида сўз юритаяпман. Сиз эса менимча мактабда яхши ўқигансизу, бироқ адабий тил ва тилдаги стилистик қатламлар борасида, қолаверса турли хил лексик қатламлар хақида кам эшитган кўринасиз. Адабий асарлар тили бу адабиёт тили. Хозирги замон ўзбек адабий тилида форумда пост ёзганда биз икки хил стилистик усулга: расмий ва публицистик стил қатламларига мурожаат қилишимиз керак. Уларнинг иккаласи хам сиз айтаётган адабиётдаги адабий тилдан бирмунча фарқ қилади. Мен хато қилсам буни дархол тан олишга ўрганганман. Бироқ, бирон мавзу борасида гап кетсаю, мен ўзимни хақ билсам бу борада тинимсиз бахслашишим ва ўз нуқтаи назаримни доимо хох илмий, хох мантиқий тарафдан асослаб беришим мумкин.

Сообщение от Masud Mahsudov

P.S. Hozirgina komputerda Pirimqul Qodirov, Tohir Malik kabi yozuvchilarimizning ba'zi asarlarini ko'rdim... Bir necha joyda "etolmaydi, qilolmaydi, yetolmaydi... " va shu kabi fe'llar ko'plab ishlatilgan. Demak ular ham xatoliklarga yo'l qo'ygan ekanlarda? Yo aybni muharrirlardan qidiramizmi?

Шу туфайли келинг, сиз ўзингиз билмаган ёки яхши таниш бўлмаган сохада бекорга бахслашманг. Хар холда форум адабий асар, сиз эса таниқли адиб эмассиз. Шу туфайли она тилимизда бехато ёзма нутқ хақида гап кетганда, сал эхтиёт бўлинг. Ёзма нутқнинг жуда кўп ўзига хос айнан филологик нозик томонлари кўп. Уларни мактабда ўтишади. Бироқ хамма хам билавермайди.

[Utkirbek]

Сообщение от haoshen

Кечирасиз мулла ака, бироқ мен айнан ўзбек адабий тили хақида сўз юритаяпман. Сиз эса менимча мактабда яхши ўқигансизу, бироқ адабий тил ва тилдаги стилистик қатламлар борасида, қолаверса турли хил лексик қатламлар хақида кам эшитган кўринасиз. Адабий асарлар тили бу адабиёт тили. Хозирги замон ўзбек адабий тилида форумда пост ёзганда биз икки хил стилистик усулга: расмий ва публицистик стил қатламларига мурожаат қилишимиз керак. Уларнинг иккаласи хам сиз айтаётган адабиётдаги адабий тилдан бирмунча фарқ қилади. Мен хато қилсам буни дархол тан олишга ўрганганман. Бироқ, бирон мавзу борасида гап кетсаю, мен ўзимни хақ билсам бу борада тинимсиз бахслашишим ва ўз нуқтаи назаримни доимо хох илмий, хох мантиқий тарафдан асослаб беришим мумкин.

Hurmatli haoshen, mani kichirasizu, sizga nima kerak bunaqa qilib tortishishga, o'zingiz ham tushunib turibsizku, bu joyda aniqrog'i forumda u darajada xato bo'lmaganini. Yuqorida ko'rsatib o'tilgan xatoliklar xisobga olinyapti manimcha. Masud Mahsudov qilolmayman, yozolmayman to'g'risidagi gaplarnimas, aksincha, u forumda mingta, qolaversa undanda ko'proq xatolar bilan yozadigan shaxslar to'g'risida to'xtalayotgani hammaga ayon. Ko'rinib turibdiki, bu siz katta muhokamaga tashlamoqchi bo'lgan, ya'ni uning xatolari deb ham bo'lmaydi, shularni ko'tarib chiqishingiz manimcha hech kimga xush kelmasa kerak, yana bilmadim. Agar bu inson bunaqangi xatoliklarga yo'l qo'yishini bilmaganida, aniqrog'i bu darajada qoidalarni bilmaganida, bu mavzuni ochmagan bo'lardi shekilli. Bu uchun Masud Mahsudov o'zi javob bersin.